Warsztaty w Europejskim Centrum Edukacji Geologicznej UW

W dniach 10-13 października 2023 r. w ośrodku Europejskiego Centrum Edukacji Geologicznej UW w Chęcinach odbyło się spotkanie zespołów Uniwersytetu Warszawskiego (Centrum Kompetencji Cyfrowych UW; Wydział Geologii UW) oraz Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego mające na celu poszerzenie współpracy związanej z wykorzystaniem fotogrametrii, skanowania laserowego oraz pilotowania dronów do zastosowań związanych z pozyskiwaniem danych źródłowych dla projektów archeologicznych i interdyscyplinarnych.

Spotkanie miało charakter warsztatowy. W jego trakcie testowano drony Phantom 4 RTK, platformy Matrice M30 oraz Matrice 300 RTK z sensorami Zenmuse P1 (RGB), Zenmuse L1 (LIDAR), Zenmuse H20T (termowizja), Share 102S (5 obiektywów RBG). Zostały również omówione zagadnienia z zakresu zastosowania dronów w inspekcji i monitoringu, a także zastosowanie BSP w fotogrametrii, geodezji i GIS z uwzględnieniem aktualnych przepisów prawa dotyczących zasad wykonywania lotów i eksploatacji BSP.

Temat wykonywania fotogrametrii z BSP został rozwinięty od planowania misji, poprzez pozyskanie danych aż do uzyskania gotowych produktów końcowych (chmura punktów, modele 3D mesh, NMPT, NMT, ortofotomozaika). Całość zamykały zagadnienia analizy pozyskanych danych, eksport danych do innych programów GIS i CAD wraz z generowaniem raportów końcowych potwierdzających jakość przeprowadzonych pomiarów.

TEI Modelling of Lexicographic Data in the DARIAH-PL Project

W dniach 12-16 września 2022 r. w Newcastle nad Tyną w Wielkiej Brytanii odbyła się cykliczna konferencja TEI (TEI 2022), na której humaniści z programistami spotkali się, by rozmawiać o tworzeniu edycji cyfrowych z wykorzystaniem standardu TEI (Text Encoding Initiative).

Dr Krzysztof Nowak z Instytutu Języka Polskiego PAN wygłosił referat pt. TEI Modelling of Lexicographic Data in the DARIAH-PL Project przygotowany wspólnie z dr Dorotą Miką i mgr Wojciechem Łukasikiem. Autorzy przedstawili w nim prace nad konwersją tekstu z drukowanych słowników naukowych do formatu XML zgodnego ze standardem TEI. Prace te są realizowane przez zespół IJP PAN w ramach projektu DARIAH-PL.

DARIAH-PL na Forum Badawczym

W dniach 21-27 sierpnia w Poznaniu odbywa się XXIII Międzynarodowy Kongres Nauk Historycznych, w ramach którego historycy z całego świata dyskutują nad najbardziej palącymi tematami, przedstawiają wyniki swoich badań oraz budują sieć międzynarodowej współpracy. Podczas tej edycji Kongresu po raz pierwszy organizowane jest Forum Badawcze. Głównym celem Forum jest umożliwienie instytucjom badawczym przedstawienia uznanym uczonym i początkującym badaczom realizowanych lub planowanych projektów oraz nawiązanie z nimi współpracy.

Jednym z takich projektów jest DARIAH-PL. Prezentacja projektu obejmuje elementy infrastruktury Dariah.lab, które mogą być szczególnie przydatne w badaniach prowadzonych przez historyków. Są to m.in. usługi dokumentowania i wysokiej jakości digitalizacji stanowisk archeologicznych, zabytków sztuki, manuskryptów i starodruków oraz zbiorów archiwaliów kartograficznych; pozyskiwanie zawartości dokumentów historycznych z wykorzystaniem takich technologii jako OCR czy ASR; datowanie i uwspółcześnianie tekstów historycznych czy wreszcie zastosowanie do danych historycznych nowoczesnych technik przetwarzania, wizualizacji i dystrybucji pozwalających na spójne przedstawienie historii danego miejsca i jego zmian na przestrzeni czasu.

Prezentacja będzie miała miejsce w piątek 26 sierpnia, a przez cały czas trwania kongresu zapraszamy na stoisko lidera projektu – ICHB PAN PCSS.

Dariah.lab na konferencji TNC 2022

Projekt DARIAH-PL został zaprezentowany na tegorocznej konferencji TNC. Jest to największa i najbardziej prestiżowa konferencja  sieci naukowo-akademickich w Europie. W dniach 13-17 czerwca w Trieście we Włoszech odbyła się jej 37 edycja, będąca pierwszym od trzech lat wydarzeniem TNC organizowanym w stacjonarnej formie. Wzięło w niej udział 735 uczestników z 69 krajów, a ponad 500 kolejnych śledziło jej przebieg on-line.

Prezentacja infrastruktury Dariah.lab miała miejsce podczas sesji zatytułowanej „From Space to the Ocean Bed” obejmującej trzy rozwiązania infrastrukturalne wspierające badania z wykorzystaniem najnowocześniejszych technologii. Maciej Głowiak z PCSS przedstawił społeczności TNC założenia naszego projektu oraz elementy budowanej w jego ramach infrastruktury, w szczególności szereg komponentów Laboratorium źródeł, które będą dostępne do pozyskiwania i przetwarzania danych w różnych obszarach humanistyki cyfrowej.

Instrumenty wspomagające prowadzenie badań obejmą m.in. georadary (wykorzystujące zjawisko odbicia impulsów na granicach warstw o różnych własnościach fizycznych), LIDAR (realizujący pomiar odległości poprzez oświetlanie celu światłem laserowym), spektrometry, magnetometry, kamery 8K, 360°, 3D oraz  plenoptyczne (rejestrujące nie tylko natężenie, ale również kierunki rozchodzenia się światła), aparaturę rejestrującą dźwięk wielokanałowo i ambisonicznie (dookólnie wraz z lokalizacją źródła dźwięku względem mikrofonu), systemy motion capture (rejestrujące ruch obiektów w celu przekształcenia do postaci 3D) oraz zaawansowane aparaty fotograficzne.

Podróż danych przez e-infrastrukturę Dariah.lab

Podczas zeszłorocznej  konferencji DARIAH Annual Event przedstawiliśmy społeczności DARIAH projekt DARIAH-PL. W tym roku kontynuujemy tę prezentację, opisując komponenty infrastruktury Dariah.lab i sposób, w jaki są one wykorzystywane do realizacji innowacyjnych scenariuszy badawczych.

Nasza prezentacja ma formę opowieści o danych i ich podróży przez e-infrastrukturę Dariah.lab. Skupiamy się na danych, ponieważ są one jednym z najważniejszych zasobów w wielu scenariuszach badawczych DARIAH-PL. Koncepcja podróży pomaga nam przedstawić w przystępny sposób złożoną strukturę przetwarzania danych zaimplementowaną w e-infrastrukturze.

Dane są tworzone, identyfikowane, eksponowane, wzbogacane, łączone, analizowane i wizualizowane przez różne komponenty Dariah.lab. Te etapy przetwarzania danych odpowiadają etapom różnych scenariuszy badawczych, a jednocześnie określają drogę danych przez e-infrastrukturę. Aby zilustrować te procesy, posługujemy się analogią do podróży, w czasie której dane są przetwarzane, a ostateczny cel podróży reprezentuje pożądany rezultat.

Niektóre etapy podróży są wspólne dla wszystkich danych, choć mogą być realizowane w różny sposób dla różnych ich typów. Istnieją też komponenty dedykowane dla konkretnych typów danych. W naszej prezentacji omawiamy te aspekty, wyjaśniając, w jaki sposób poszczególne laboratoria e-infrastruktury Dariah.lab przyczyniają się do tworzenia, wzbogacania i dostarczania wysokiej jakości danych zgodnych z zasadami FAIR.

DARIAH-PL wpisana na listę projektów Time Machine

Time Machine Organization prowadzi szeroko zakrojone działania wspierające ochronę, zachowanie, odtwarzanie i propagowanie europejskiego dziedzictwa kulturowego z wykorzystaniem nowoczesnych technologii i infrastruktur cyfrowych. Ich celem jest stworzenie Big Data of the Past – ogromnego, rozproszonego, cyfrowego systemu informacyjnego odwzorowujący społeczną, kulturową i geograficzną ewolucję Europy na przestrzeni dziejów, który stanowić będzie żywy zasób społeczny i gospodarczy. Obejmie on kilometry archiwów, zasoby muzeów i inne zbiory geohistoryczne. TMO opiera się na wyjątkowych atutach Europy: jej długiej historii, wielojęzyczności i wielokulturowości.

Jednym z głównych filarów programu Time Machine i wizji Big Data of the Past jest łączenie zasobów udostępnianych przez osoby i instytucje, które uczestniczą w różnych projektach tworzących tzw. lokalne Wehikuły czasu (ang. Time Machines), realizowanych w różnych krajach europejskich. Lokalny Wehikuł czasu to obszar geograficzny (miasto, miejsce, region) , na którym prowadzony jest szereg działań mających na celu rekonstrukcję jego przeszłości.

Działania realizowane w ramach DARIAH-PL, polegające na wykorzystaniu osiągnięć technologicznych do budowy Dariah.lab będącej rozproszoną cyfrową infrastrukturą informacyjną wspierającą zachowanie, udostępnianie i wykorzystanie naszego dziedzictwa kulturowego, są zbieżne z celami TMO. Tym samym projekt DARIAH-PL stał się jednym z projektów związanych z Time Machine i kolejnym krokiem prowadzącym do utworzenia naszego lokalnego Wehikułu czasu.

Prezentacja projektu na konferencji DARIAH 2021

Projekt DARIAH-PL zostanie zaprezentowany na DARIAH Annual Event, czyli corocznym spotkaniu konsorcjum DARIAH. Wydarzenie to oferuje społeczności humanistyki cyfrowej możliwość zaprezentowania wyników prac, przedstawienia nowych pomysłów oraz nawiązania kontaktów.

Motywem przewodnim tegorocznej edycji są interfejsy i rola jaką odgrywają w sztuce i humanistyce. W jakim stopniu umożliwiają one nowe badania, a w jakim ograniczają możliwości badawcze? W jaki sposób treść/informacja zmienia się podczas transmisji przez interfejsy? W jaki sposób interfejsy zmieniają role osób z nich korzystających? Oto kilka pytań stawianych przed uczestnikami.

W czasie konferencji  zaprezentujemy infrastrukturę Dariah.lab oraz jej interfejs dostępowy. Mimo swojej złożoności, Dariah.lab będzie wyposażona w jednolity interfejs typu „one-stop shop” z implementacją typu web-based, udostępniony również jako zbiór danych do przetwarzania.

Tegoroczny konferencja DARIAH odbędzie się w dniach 7-9 września w trybie zdalnym. Serdecznie zapraszamy na prezentację.

Uruchomienie portalu projektu

Uruchomiony został portal projektu. Na naszych stronach znajdziecie informacje o projekcie, postępach w jego realizacji oraz tworzonej w jego ramach infrastrukturze Dariah.lab.

Na początek prezentujemy podstawowe informacje o celach projektu i przyjętych założeniach. W miarę postępu prac nad infrastrukturą udostępniać będziemy bardziej szczegółowe dane o tworzonych zasobach i usługach oraz zasadach ich wykorzystania. Postaramy się przybliżyć wszystkim zainteresowanym humanistykę cyfrową i otwierające się dzięki Dariah.lab możliwości prowadzenia w jej obszarze badań oraz wykorzystania ich rezultatów.

Szkolenie z zasad projektowania interfejsów użytkownika

Wytwarzane w projekcie serwisy internetowe i aplikacje będą zgodne z wymaganiami Ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych, w szczególności w kontekście wymagań Web Content Accessibility Guidlines (WCAG).  W związku z tym, w ramach projektu przeprowadzone zostało szkolenie z zasad projektowania interfejsów użytkownika wg standardów WCAG.

WCAG jest zbiorem dokumentów opublikowanym przez Web Accessability Initiative zawierający zalecenia dotyczące tworzenia dostępnych serwisów internetowych. Co oznacza dostępność stron internetowych czy aplikacji? Czemu służą wytyczne WCAG? Kogo one obowiązują? Czym różnią się od siebie wersje WCAG? To tylko kilka z pytań, na które odpowiedź można było uzyskać w czasie szkolenia.

Szkolenie obejmowało:

• Zasady realizacji projektów zgodne ze standardami Web Content Accessibility Guidline (WCAG) na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r.
• Zasady realizacji projektów zgodne z założeniami dostępności na podstawie ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r.
• Zasady równości szans kobiet i mężczyzn i niedyskryminacji dla projektów w ramach Funduszy Europejskich z dnia 11 kwietnia 2018 r.